GALLEIRA (POVOAÇÓNS LACUSTRES)

Seguindo a costa e dirixíndo-se para os lugares nos que o Umia desemboca no mar, encontra-se Cambados (literalmente casa de àgua), e mais adiante Lámbrica a famosa, cuxo nome estabelece xá unha diferença essêncial entre esta última cidade e as levantadas sobre pilotes no meio das àguas. Aparece despois a Torre da Lanzada, cuxas nóbres ruínas merecem bem o apreço no que se as têm. O Padre Sarmento que tán perfeitamente conheceu o país galego e a sua história e condiçóns, consigna que por 1754 e muito perto da dita torre: “se descubrirom com unha avenida, nove sepulcros xuntos e paralelos, com divisón de um tabique feito com forte argamassa e finíssimo ladrilho. Dentro había nove esqueletos de estatura regular, mirando todos ao poênte e estendidos os brazos paralelos ao corpo. Non se encontrou, acrescenta, letreiro algúm.” O caso é que, se estes restos humanos non pertencem ó Médioevo, fácil sería, e ainda xusto, pensar que polo sítio no que estabam – um extenso areal que cobrem diariamente as ondas do mar – esqueletos e sepulturas som próprios de um povoado dos primeiros dólmens. A Ría de Arousa, esteve segúndo se adivinha, coberta de palafitos; e ainda que non pode assegurar-se o mesmo respeito da costa que se estende desde Corrubedo até Fisterra, melhor ainda até à ponta de Laxe, non se diría bem se afirma-mos que carecía deles. Quando non, no litoral, encontram-se terra adentro, rastros evidentes dessas antigas povoaçóns. Outro tanto sucede no resto da Galiza, especialmente nos países vecinhos ao mar. Disto é unha proba as muitíssimas tradiçóns que respeito a elas se atopam. E ainda que até agora só eram mencionadas as de Santa Crístina, Reirís, Doninhos, Carragal e Antela, no presente xá é possíbel adxuntar a estas as estaçóns de Ferreira, Vares, Betanzos, Corunha? Trava, Sirves, Duio, Pontevedra? Noia, Baiona e outras, que todavía puideram indicar-se aos que tenham que acometer o seu estudo. Nestes lagos e lagoas non só se dán por submerxidas antiquíssimas poboaçóns, senón que nas colinas, que polo xeral as avecinham, xá se vêm castros – algúns deles notábeis – xá sexam existêntes ruínas de castelos e outras construçóns conhecidas respectivamente com os nomes de O Castelo, A Cividade. Tal acontece ó menos no Carragal, Antela, Doninhos, Sirves e outras. Estas poboaçóns das alturas eram coetâneas e complementábam as lacustres?

MANUEL MURGUÍA

Deixar un comentario